Welke sprongen heeft AI gemaakt in 2020?
Artificiële intelligentie (AI) stelt de mens in staat om machines en computers slim gedrag te laten vertonen. Het biedt ons de mogelijkheid om innovatieve oplossingen te vinden voor problemen die voorheen onoplosbaar leken. Dit nog vrij onontgonnen gebied stuwt nieuwe innovatieve ontwikkelingen, maar biedt ook nieuwe uitdagingen voor de wijze waarop we met elkaar communiceren. In deze blog nemen we een kijkje in de belangrijkste ontwikkelingen van 2020.
Echte en neppe mensen
Tien jaar geleden had niemand geloofd dat computers een menselijk gezicht zouden kunnen herkennen. Tegenwoordig zit deze technologie zo ingebakken in ons dagelijks leven dat we het de normaalste zaak van de wereld vinden. Denk aan snapchat filters, face-unlock en vermoeidheidsdetectie voor vrachtwagenchauffeurs. Technologie herkent het menselijke lichaam beter en beter.
In 2020 werden we geconfronteerd met een verbazingwekkende nieuwe ontwikkeling: foto’s en video’s van (niet)bestaande mensen die compleet door een AI waren gegenereerd. Deepfakes worden deze genoemd. Deze ‘deepfakes’ maken het mogelijk om nieuwe video’s te maken waarin mensen dingen zeggen of doen die ze eigenlijk nooit echt gezegd hebben. Dat maakt het steeds lastiger om te zien of een filmpje nou daadwerkelijk echt is.
Dat kan grote gevolgen hebben voor het vertrouwen in belangrijke bewindspersonen. Dit was het geval bij de president van Gabon. Hij was begin 2020 al een tijdje niet meer in het openbaar verschenen. De oppositie vreesde dat de president overleden was. Uiteindelijk werd er door de regering een verdachte video naar buiten gebracht waarin de president het volk toesprak. De oppositie twijfelde over de echtheid van deze video omdat de president nogal houterig bewoog. Zij dachten dat het een deepfake was en dat de president eigenlijk al dood was. Verwarring rondom deze video zorgde uiteindelijk voor een heuse staatsgreep.
De oppositie bleek het mis te hebben: de president leefde nog en zijn vreemde video was een gevolg van een hersenbloeding. Het zal dus in de toekomst steeds belangrijker worden om zeker te weten welke video’s echt zijn en welke niet.
De technologie biedt ook unieke kansen voor bijvoorbeeld de game- en filmindustrie. Langlopende series en films, kunnen oudere of zelfs overleden acteurs opnieuw op het doek terughalen. Ook kunnen kleine foutjes gemakkelijk achteraf worden hersteld zonder dat er een complete reshoot nodig is.
Kunstzinnige neurale netwerken
Oorspronkelijk werden slimme algoritmen getraind met feedback van onderzoekers. Net zoals een elftal en een coach toetste de onderzoeker na een aantal trainingssessies of de uitkomst binnen de verwachtingen viel. Zo niet, dan werd het model een beetje aangepast en werd de training hervat.
In 2020 kwam hier een belangrijke verandering in: men ging een tweede zelflerend algoritme de terugkoppeling laten geven. In feite werden twee algoritmen tegen elkaar opgezet. Het eerste algoritme kreeg de uitdaging een model te leren en het tweede algoritme leerde hier steeds kritischere feedback op te geven. Deze technologie (GANs) heeft zelflerende beeldverwerking in een stroomversnelling gebracht.
Met deze ontwikkeling ontstond er een explosie van generatieve algoritmes. Afgekapte plaatjes konden in hoge resolutie worden aangevuld; Platte portretfoto’s konden zonder extra informatie in 3d worden gedraaid; Simpele pentekeningen van personen of dieren konden worden omgezet tot fotorealistische afbeeldingen. Een aantal van deze features zijn zelfs in de nieuwere versies van Photoshop opgenomen.
Uiteindelijk mondde dit uit in zelflerende algoritmen die ook de stijl van een plaatje of een muziekstuk konden ‘begrijpen’ en daarmee nieuwe unieke kunst konden genereren. Wil je jouw foto’s geschilderd zien zoals de Sterrennacht van Van Gogh? Met deze nieuwe techniek kan dat. Zoek je een muziekstuk voor jouw recente bedrijfsuitje in de stijl van Chopin? Geen probleem voor MuseNet!
Een muziekstuk gebaseerd op Chopin in de stijl van hedendaagse pop, door Muse.net.
AI krijgt begrip van onze taal
Dan door naar een heel andere tak van sport: de menselijke taal. Kunstmatige intelligentie was al een aantal jaar in staat om de structuur van taal te begrijpen. Natural language processing werd en wordt veel toegepast door websites om slimme suggesties te geven voor zoekresultaten. Zo heeft Oddessey Solutions in 2019 de zoekfunctionaliteit van futureproof.com versterkt om meer relevante content aanbevelingen te geven.
Voortgang op dit gebied heeft het mogelijk gemaakt om de intentie van een gebruiker beter te detecteren en tekst te genereren die past bij een menselijke manier van schrijven. Dit maakt chatbots en virtuele assistenten nog overtuigender wanneer ze met ons communiceren. Verder wordt deze kennis ook gebruikt om tekstverwerkers naar een hoger niveau te tillen: ze letten niet alleen op typefouten, maar geven ook suggesties over welke woorden het beste passen bij de doelstellingen van de gebruiker, maken automatische samenvattingen en genereren hele stukken tekst. We komen zelfs op een punt dat AI betere samenvattingen maakt van lange teksten dan mensen dat zouden kunnen.
Maar het houdt daar niet op. Het jaar 2020 zag ook de opkomst van gegenereerde foto’s op basis van tekstuele input van gebruikers. Hoewel deze ontwikkeling nog in zijn kinderschoenen staat spreekt de kwaliteit van de resultaten tot de verbeelding. Niet alleen simpele aspecten, zoals kleur en vorm kunnen worden beïnvloed, maar ook perspectief, emotie of lastige contextuele informatie. Men voorziet dat deze ontwikkeling bepaalde vormen van fotografie zou kunnen gaan vervangen.
Digitale discriminatie ligt op de loer
Kunstmatige intelligentie is uiteindelijk iets enigmatisch: het stelt ons in staat om wonderbaarlijke applicaties te bouwen, maar eigenlijk weet niemand precies hoe het werkt. Dit komt omdat slimme algoritmes niet geprogrammeerd worden, maar zichzelf leren hoe ze een bepaald doel moeten bereiken. Een AI ‘denkt’ daarbij niet na over de redenen voor zijn gedrag; het is alleen maar geïnteresseerd in het halen van het doel. Dat betekent dus dat er niemand precies weet welke keuzes ten grondslag liggen aan het gedrag van een algoritme.
Dit werkt oneerlijke situaties in de hand omdat de menselijke maat mist. Zo klaagt men al langer op Linkedin dat het algoritme te veel voorkeur geeft aan mannelijke kandidaten. Ook wordt de toeslagenaffaire in verband gebracht met zelflerende algoritmes die mensen met een migratieachtergrond te zwaar onder de loep legde.
Opkomende initiatieven binnen de gemeenschap, zoals IBM’s AI Fairness 360, proberen dergelijke ‘digitale discriminatie’ tegen te gaan. De komende jaren zal er goed gezocht moeten worden naar een oplossing waarbij de digitale doelen behaald worden, zonder dat er sprake gaat zijn van (onbedoelde) discriminatie.
AI wordt een must
Kunstmatige intelligentie is niet meer weg te denken uit onze samenleving. Het biedt ongekende mogelijkheden voor dataverwerking, tekstinterpretatie, contentontwikkeling en nog vele andere vakgebieden. Het is dan ook niet de vraag of deze slimme algoritmen tot nieuwe kansen zullen leiden, maar wanneer. AI gaat een must worden.
Interesse om een slimme applicatie te ontwikkelen? Oddessey Solutions denkt graag met je mee en zet graag zijn kennis over AI’s in om jouw applicatie zijn grenzen te doen overstijgen.
Loop jij rond met een idee? We helpen jou graag op weg om tot een goed concept te komen! Bel ons gerust eens op om een keer te sparren!
